Φασισμός

Ο φασισμός άλλοτε ως αυταρχικό καθεστώς κι άλλοτε ως ιδιότυπο πολιτικό φαινόμενο, ως μορφή αντεπανάστασης ή ως έκτακτη και ιδιαίτερη μορφή καθεστώτος του καπιταλιστικού συστήματος απασχόλησε τους μελετητές σχεδόν από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του. Οι προσπάθειες αναζήτησης των συνθηκών και των αιτιών γέννησης του οριοθετούσαν και τις αναγνώσεις της φύσης του. Ήταν μια παρέκκλιση του εθνικισμού ο οποίος απέκτησε μια ξεχωριστή δυναμική μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο; Ήταν μια άλλη κατεύθυνση της απογοήτευσης της μεταπολεμικής ιταλικής κοινωνίας και των μεσοπολεμικών εντάσεων η οποία οδήγησε ένα ετερογενές κίνημα παλαιών πολεμιστών, εθνικιστών, επαναστατικών εργατών και πρωτοποριακών διανοούμενων στην αναζήτηση μιας άλλης πολιτικής λύσης στα αδιέξοδα του πολυκομματικού φιλελεύθερου κράτους; Ήταν μια ιδιαίτερη μορφή αυταρχικού κράτους και μια ιδιόμορφη προσωποπαγής δικτατορία ή ένα επαναστατικό φαινόμενο με στόχο τη δημιουργία ενός νέου ανθρώπου σε μια μεταταξική κοινωνία; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα επιχειρήθηκαν να απαντηθούν ιδιαίτερα μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο φασισμός, εξερχόταν ηττημένος πολιτικά, στρατιωτικά, ιδεολογικά, και ηθικά. [...] Η συζήτηση που ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του '70, κορυφώθηκε κατά τη δεκαετία του '80 και έμεινε γνωστή ως ο πόλεμος του αναθεωρητισμού, δεν άφησε την ιταλική ιστοριογραφία μακριά από την κριτική. Η διαμάχη σχετικά με τη φύση του φασισμού και την ιστοριογραφική ανάλυσή του ξεπέρασε το στενό κόσμο της ιταλικής πανεπιστημιακής κοινότητας και απασχόλησε για δεκαετίες τις σελίδες των εφημερίδων και των περιοδικών μαζικής κυκλοφορίας λαμβάνοντας πολιτικές διαστάσεις και επηρεάζοντας ακόμα και τη διαμόρφωση του κομματικού λόγου κατά τις δεκαετίες του '80 και του '90. Την εποχή αυτή της έντονης διαμάχης για τη φύση του φασισμού εμφανίζονται οι πρώτες εργασίες του Emilio Gentile. [...] Το έργο του Emilio Gentile άγνωστο ως σήμερα στην Ελλάδα επανατοποθετεί το ζήτημα της κατανόησης του φασισμο