Συντηρητισμός και ριζοσπαστική δεξιά

Σε αντίθεση με τις πολυάριθμες μελέτες που έχουν αφιερωθεί στην αριστερά και τον φιλελευθερισμό, η ιστορία του συντηρητισμού στη νεότερη Ευρώπη μένει ένα παραμελημένο θέμα. Κι όμως, επί ενάμισι αιώνα οι συντηρητικοί διατήρησαν μια εντυπωσιακή πολιτική κυριαρχία, αντλώντας ισχυρή υποστήριξη απ' όλους τους τομείς της κοινωνίας ελίτ που φοβούνταν την επιχειρηματική δραστηριότητα και τις δημοκρατικές εκλογές κληρικοί που υπερασπίζονταν τις εξουσίες και τα προνόμια της Εκκλησίας ενάντια στον κοσμικό φιλελευθερισμό τεχνίτες που αντιστέκονταν στην τεχνολογία των μηχανών και την ελεύθερη επιχείρηση χωρικοί που εξίσωναν την πόλη με την ηθική παρακμή μικροεπαγγελματίες που αισθάνονταν να απειλούνται από σκοτεινές ή ξένες δυνάμεις... Στα τέλη του 19ου αιώνα μάλιστα η διάβρωση των παραδοσιακών οικονομικών συμφερόντων και κοινωνικών αξιών γεννούσε ολοένα περισσότερους ριζοσπάστες συντηρητικούς έτοιμους, σύμφωνα με τη δυσοίωνη αποστροφή του Σαρλ Μωρράς, ν' ανατρέψουν τους σύγχρονους θεσμούς με όλα τα μέσα, ακόμη και τα νόμιμα.
Η συνοπτική και διαυγής έρευνα του καθηγητή Βάις είναι χρήσιμη για τον ειδικό όσο και τον απλό αναγνώστη. Δίνοντας έμφαση στο ρόλο των θεωρητικών του συντηρητισμού, ο καθηγητής Βάις επιδέξια συσχετίζει τις ιδέες τους με τα κύρια μοτίβα της αφήγησής του την καταστολή του επαναστατικού φιλελευθερισμού στα χρόνια του Μέττερνιχ, την άνοδο του συντηρητικού εθνικισμού υπό τον Ναπολέοντα Γ΄ και τον Βίσμαρκ, και την ανάδυση της ριζοσπαστικής δεξιάς και του φασισμού στη Γαλλία, την Αυστρία και την Γερμανία. Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου

«Σύμφωνα με τον Τζον Βάις, ο συντηρητισμός ως ιδεολογία προέκυψε όχι ενόψει της Γαλλικής Επανάστασης, όπως συχνά νομίζεται, αλλά διαμορφώθηκε ήδη από τον 17ο αιώνα. Απέναντι στην προσπάθεια των ηγεμόνων να συγκροτήσουν εθνικά κράτη, αντέδρασε η κληρονομική αριστοκρατία της Ευρώπης, η οποία και προέβαλε έντονη αντίσταση, διακηρύσσοντας ότι το κράτος δεν πρέπει να επεκτείνει τις εξουσίες του σε βάρος των διάφ