Λεξικό αναπτυγμένων εννοιών

Για να γράψει κανείς έκθεση ιδεών πρέπει βέβαια να έχει ιδέες Εδώ βρίσκεται όμως η αδυναμία και άρα το πρόβλημα των μαθητών. Όπως διαπιστώνουμε καθημερινά οι φιλόλογοι, οι μαθητές μας στην πλειονότητα έχουν συνήθως αμυδρή ή ασαφή γνώση της έννοιας ή των εννοιών που περιέχουν τα θέματα των εκθέσεων. Αδυνατούν να προσδιορίσουν τα γνωρίσματά της, να προχωρήσουν στη διαίρεση, να τη διακρίνουν από άλλες συνώνυμες, να εμβαθύνουν στις αιτιώδεις συνάφειες και να βρουν ό,τι άλλο στοιχείο περιέχεται σ αυτήν. Η άγνοια λοιπόν του βάθους και του πλάτους των εννοιών αποτελεί και τη βασική αιτία της αμηχανίας των μαθητών μπροστά σε κάθε σύγχρονη έκθεση προβληματισμό. Γι αυτό και τα μειονεκτήματα που συνήθως παρουσιάζουν οι εκθέσεις τους είναι η ξερή παράθεση κοινότοπων εμπειρικών γνώσεων, οι απαράδεκτοι υποκειμενισμοί, η έλλειψη διερεύνησης και τεκμηρίωσης του θέματος, οι αφόρητοι πλατειασμοί και οι επαναλήψεις, η προσπάθεια για λογοτεχνισμό, οι ασάφειες. Από αυτήν τη διαπίστωση ξεκίνησε η εργασία που ακολουθεί. Είναι μια επιλογή από έννοιες που βρίσκει ο μαθητής συχνά στα θέματα των εκθέσεων.