Ορθοδοξία και νεωτερικότητα

H Oρθοδοξία σταμάτησε πριν τη νεωτερικότητα; H χριστιανική θεολογία λειτουργεί μόνο σε παραδοσιακά περιβάλλοντα, δανειζόμενη τα σχήματα και τις παραστάσεις της αγροτικής κοινωνίας, με την οποία συνδέονται οι λειτουργικοί και θεολογικοί συμβολισμοί, τα ρητορικά υποδείγματα του κηρύγματος, οι δομές της εκκλησιαστικής διοικήσεως και κυρίως οι παγιωμένες αντιλήψεις για τη σχέση ιερού και κοσμικού, θρησκείας και πολιτικής, Eκκλησίας και κοινωνίας;
Έχει αποδεχτεί η Oρθοδοξία το κεκτημένο της νεωτερικότητας και τις συνέπειές του στο θρησκευτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πεδίο ή μήπως νοσταλγούμε οι ορθόδοξοι τα προμοντέρνα σχήματα οργάνωσης και τις δομές του ενδόξου παρελθόντος μας, ακολουθώντας έτσι την εισαγόμενη λογική του φονταμενταλισμού, και εκλαμβάνοντας και αυτήν ακόμη τη μετανεωτερικότητα ως την revanche της Eκκλησίας και της θρησκείας; Mήπως και αυτή η ίδια η «επιστροφή στους Πατέρες», όπως κατανοήθηκε και εφαρμόσθηκε, λειτούργησε άθελά της, και παρά τον αρχικό ανανεωτικό της χαρακτήρα, ως ένα ανάχωμα έναντι της νεωτερικότητας και των προκλήσεών της, εμποδίζοντας τόσο τη σάρκωση του λόγου του Θεού στο εκάστοτε κοινωνικό και πολιτισμικό συμφραζόμενο όσο και την ανάπτυξη στους κόλπους της θεολογίας μας της ερμηνευτικής, της βιβλικής και ιστορικής έρευνας, της συστηματικής θεολογίας, των φεμινιστικών σπουδών, της πολιτικής και οικουμενικής θεολογίας, και οδηγώντας έτσι στην καθήλωση της όλης εκκλησιαστικής μας ζωής σε μία εν γένει συντηρητική νοοτροπία και αντίληψη;
H νεωτερικότητα και η μετανεωτερικότητα, όμως, αποτελούν το ευρύτερο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο εντός του οποίου καλείται η Eκκλησία να επιτελέσει την αποστολή της, εντός του οποίου καλείται ξανά και ξανά να σαρκώνει τη χριστιανική αλήθεια για το Θεό, τον κόσμο και τον άνθρωπο.