Επιστολές σε έναν νέο του οποίου η εκπαίδευση έχει παραμεληθεί

Στα νιάτα μου δεν μπορούσα να μπω σε κάποια μεγάλη βιβλιοθήκη, ας πούμε εκατό χιλιάδων τόμων, χωρίς να με κατακλύσει ένα συναίσθημα οδύνης και πνευματικής ταραχής, που θύμιζε τα δάκρυα τα οποία έχυνε ο Ξέρξης όταν ατενίζοντας τον τεράστιο στρατό του σκεφτόταν ότι σε εκατό χρόνια δεν θα υπήρχε ψυχή ζώσα. Εμένα, σε σχέση με τα βιβλία, θα με κατέκλυζε το ίδιο συναίσθημα την ημέρα του θανάτου μου. Εδώ, είπα μέσα μου, υπάρχουν εκατό χιλιάδες βιβλία, που ακόμα και το χειρότερό τους θα μπορούσε να αποτελέσει για μένα πηγή χαράς και γνώσης· μόνο που κατά πάσα πιθανότητα θα κληθώ στους ουρανούς προτού προλάβω να βγάλω το μέλι ούτε από το ένα εκατοστό αυτής της κυψέλης. Είμαι σίγουρος ότι και απ' το δικό σας μυαλό περνάει συχνά η ίδια σκέψη· μπορείτε, λοιπόν, να καταλάβετε πόσο πιο σοβαρή έγινε όταν ανακάλυψα ότι ακόμα κι αν απομάκρυνα από την παγκόσμια βιβλιοθήκη της Ευρώπης όλα τα επαγγελματικά βιβλία αναφοράς, όπως τα λεξικά κ.λπ., πάλι θα έμενε ένα σύνολο από τουλάχιστον ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες βιβλία, άλλα μεγάλα σε μέγεθος και άλλα μικρά, χωρίς να υπολογίσουμε όσα ρίχνουν στον ωκεανό της λογοτεχνίας τα τυπογραφεία της Ευρώπης. Κατά συνέπεια, από τα είκοσι μέχρι τα ογδόντα του αν έχει την ατυχία να ζήσει τόσο ο άνθρωπος μπορεί να ταξιδέψει το πολύ σε είκοσι χιλιάδες τόμους, αριθμός που ίσως δεν υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό της ευρωπαϊκής λογοτεχνικής παραγωγής στο ίδιο χρονικό διάστημα. Δεν θα ήθελα σε όλες αυτές τις αριθμητικές πράξεις να δείτε το σύμπτωμα δεν ξέρω ποιου φανταστικού μαρτυρίου. Όχι. Σας διαβεβαιώνω ότι μιλάω για την πιο αληθινή βάσανο που είναι δυνατό να υπάρξει ποτέ.

Thomas De Quincey