Παραισθησιογόνα και σαμανισμός

Το πρόσφατο ενδιαφέρον για τις παραισθησιογόνες ουσίες στον πολιτισμό μας αρχίζει να συμβάλλει σε μια σημαντικά ενισχυμένη ευαισθησία της ανθρωπολογίας αναφορικά με τον ρόλο τέτοιων ουσιών σε άλλες κοινωνίες. Η χρήση παραισθησιογόνων ουσιών για την επίτευξη καταστάσεων καταληψίας στις οποίες κάποιος έρχεται σε επαφή με τον υπερφυσικό κόσμο είναι προφανώς μια αρχαία και ευρύτατα διαδεδομένη ανθρώπινη πρακτική. Στις μη εγγράμματες κοινωνίες, οι ειδικοί που έρχονται άμεσα αντιμέτωποι με το υπερφυσικό ονομάζονται από τους ανθρωπολόγους σαμάνοι. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές όψεις της σαμανιστικής εμπειρίας είναι η μετάβαση σε μια άλλη συνειδησιακή κατάσταση, η οποία αποκαλείται συχνά καταληψία. Η θεωρητική γραμματεία έχει εν πολλοίς παραγνωρίσει το γεγονός ότι παντού σχεδόν ο σαμανισμός, ακόμα και στις κλασικές του μορφές, περιλάμβανε τη χρήση παραισθησιογόνων.

Με υπομονετική έρευνα σε βιβλιοθήκες μπορεί κάποιος να βρει συντριπτικά στοιχεία για τη χρήση τέτοιων ουσιών σε σύνδεση με το υπερφυσικό σε πλήθος πολιτισμούς. Μόλις τις τελευταίες δεκαετίες αρχίζουν να διεξάγονται τέτοιες έρευνες και, πράγμα που είναι ακόμη πιο σημαντικό, οι ανθρωπολόγοι μόλις αρχίζουν να πραγματοποιούν έρευνες πεδίου σχετικά με τη χρήση και άλλων παραισθησιογόνων πέραν του πεγιότ, όπως αποδεικνύουν τα περιεχόμενα του ανά χείρας τόμου. Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι ανθρωπολόγοι υποτίμησαν τόσον καιρό τη σημασία των παραισθησιογόνων ουσιών στον σαμανισμό και τη θρησκευτική εμπειρία ήταν ότι πολύ λίγοι είχαν δοκιμάσει οι ίδιοι τα ψυχοτρόπα υλικά των ιθαγενών. Οι περισσότεροι από τους συγγραφείς του ανά χείρας τόμου, που εργάστηκαν αποκλειστικά στον Νέο Κόσμο, αποτελούν εξαίρεση, και η πλειονότητα των άρθρων είναι από νεότερους ανθρωπολόγους που περιγράφουν τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας πεδίου που διεξήγαγαν αυτοπροσώπως.